Hoe ouder ik wordt, hoe meer ik op mijn vader ga lijken, een constatering die niemand in mijn naaste omgeving zal verbazen. Ik moest hier aan denken toen ik vanavond Vroege Vogels zat te kijken, een programma dat me tien of vijftien jaar geleden nooit had kunnen boeien, maar waar ik tegenwoording vaak bewust naar omschakel. Op dinsdag eet ik meestal alleen, juist als het wordt uitgezonden, omdat Sandra dinsdagmiddag en avond altijd een afspraak heeft en pas laat weer thuis is. Dus ook ik voor mezelf, nadat ik eerst naar de sportschool ben geweest en zit ik met bord op schoot tv te kijken.
Mijn vader is altijd al, veel meer dan ik, een buiten en natuur mens geweest, die met veel plezier niet alleen een grote tuin en bijbehorende voilaré onderhoudt, maar die daarnaast ook nog eens een volkstuin heeft dat een weeshuis zou kunnen voeden. Dst komt ervan als je in een boerennest opgroeit; je mag dan wel ambtenaar van beroep zijn geworden, maar de klei blijft trekken…
Enfin. ik heb dit dus ondanks alles een beetje overgenomen en kijk dus niet alleen natuurprogramma’s, maar natuurprogramma’s over de Hollandse natuur, zoals Vroege Vogels, dat vandaag een extra interessant item Had. Het blijkt dat de Nederlandse luchtmacht speciale radaren in dienst heeft om een oogje op de vogeltrek te houden:
Militaire vliegtuigen vliegen relatief laag en komen daardoor vaak in botsing met vogels, met alle gevolgen van dien, tot crashes aan toe. De Herculesramp in Eindhoven in 1996 was zo’n ramp waar een vlucht spreeuwen de oorzaak van was.Om de kans op ongelukken te verminderen, heeft TNO voor de Koninklijke Luchtmacht een waarschuwingssysteem ontwikkeld op basis van radarbeelden die vertellen waar zich in het luchtruim vogels bevinden: ROBIN (Radar Observation of Bird Intensity).
ROBIN identificeert vogelzwermen in de signalen van grote radarsystemen. Met deze informatie kunnen luchtmachtpiloten tijdig worden gewaarschuwd bij het landen en opstijgen. Door jaren van observatie van de vogeltrek met ROBIN was het tevens mogelijk een beter inzicht te krijgen in het vogeltrekgedrag. Dit had ook weer een gunstige invloed op de mogelijkheid botsingen met vogels te voorkomen en daarmee op de vliegveiligheid. Sinds de invoer van het ROBIN-systeem bij de Koninklijke Luchtmacht is het aantal botsingen tussen vogels en vliegtuigen rond luchtmachtbases met meer dan 50% afgenomen.
En dit systeem wordt ondertussen ook gebruikt door vogelaars om te voorspellen wanneer het loont om vogels te proberen te vangen, zodat ze geringd kunnen worden. En dat deed me weer denken aan een oud Isaac Asimov verhaal, uit zijn oude collectie Buy Jupiter (“Het Kosmisch Biljardspel” in de Nederlandse vertaling). In dat verhaal, “The Greatest Asset”, de hele Aarde is zo getemd en onder menselijke controle dat bij wijze van spreke elk individuel grasspriet geteld en gevolgd is. Het ringen van vogels is een primitieve vorm van deze controle van de natuur, maar meer en meer houden we de natuur op één of andere manier in de gaten. De natuur in Nederland is sowieso niet van menselijke smetten vrij en heeft meestal onze bescherming en sturing nodig om zich te handhaven. Science fiction schrijvers als Charlie Stross hebben boeken geschreven over een best wel dichtbije toekomst waarin elk onderdeel van ons eigen leven kan worden bijgehouden, in een audiovisueel lifelog, maar hoe lang zal het duren totdat we de hele Nederlands natuur op die manier in de gaten kunnen houden?